Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, choć nadal cieszy się w Polsce niegasnącym powodzeniem, wiąże się również z dużym ryzykiem. Osobista i nieograniczona odpowiedzialność przedsiębiorcy coraz częściej skłania jednak wiele firm do szukania bezpieczniejszego i lepiej zoptymalizowanego rozwiązania, zwłaszcza wtedy, kiedy obroty zaczynają gwałtownie rosnąć.
Czy spółka komandytowa stanowi idealne rozwiązanie? I czy przekształcenie jednoosobowej firmy w tę formę prawną jest w ogóle możliwe? Odpowiadamy!
Spółka komandytowa należy do kręgu spółek osobowych wymienionych przez ustawodawcę w kodeksie spółek handlowych. Posiada ona zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, może więc samodzielnie nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Choć spółki osobowe nie posiadają pełnej osobowości prawnej, nadal samodzielnie występują w obrocie, zatrudniają pracowników i mogą ubiegać się o zewnętrzną formę finansowanie.
Tym, co odróżnia spółkę komandytową od większości innych podmiotów prawa handlowego, jest przede wszystkim widoczny od samego początku dualizm pozycji wspólników. W spółce komandytowej ustawodawca wyróżnił komplementariuszy i komandytariuszy. W składzie osobowym musi znajdować się przynajmniej jeden wspólnik każdego typu.
Komplementariusze ponoszą pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Mają jednak prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentacji.
Rolą komandytariusza jest zaś przede wszystkim dostarczenie finansowania, ale często sprawuje on również funkcję doradczą. Zawyczaj nie reprezentuje on spółki (umieszczenie w nazwie spółki imienia i nazwiska albo firmy komandytariusza powoduje zniesienie ochrony określonej sumą komandytową), ale w zamian ponosi odpowiedzialność ograniczoną do oznaczonej sumy pieniężnej.
Zawarcie umowy spółki komandytowej, podobnie jak jej późniejsza zmiana wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Dopuszczalne jest również skorzystanie z wzorca i rejestracja spółki z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego. Z uwagi na małą elastyczność drugiego z rozwiązań, nie jest ono jednak najczęściej wybieraną opcją.
W każdej umowie spółki komandytowej powinny znaleźć się przynajmniej następujące postanowienia:
Należy pamiętać, że każdy wspólnik jest zobowiązany do wniesienia wkładu i nie można go z tego obowiązku zwolnić. W przypadku kiedy skład osobowy przewiduje więcej niż jednego komandytariusza, dla każdego z nich należy odrębnie oznaczyć wysokość sumy komandytowej, nie może ona mieć charakteru uniwersalnego.
Czym właściwie jest suma komandytowa? Dla wierzycieli to pewność, że w określonym zakresie będzie mógł dochodzić zaspokojenia żądań od komandytariusza. Dla komandytariusza zaś to zabezpieczenie, które zwalnia go z odpowiedzialności ponad oznaczoną kwotę.
W praktyce zaleca się, aby umowa spółki komandytowej nie ograniczała się jedynie do postanowień obligatoryjnych. Ewentualne wątpliwości w zakresie dalszych modyfikacji warto skonsultować z prawnikiem, który może przygotować gotowy wzór uwzględniający uwarunkowania gospodarczo-biznesowe i cel i strategię spółki.
Bezpośrednie przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę komandytową nie jest dopuszczalne. Nie oznacza to jednak, że, wykorzystując dostępne rozwiązania, nie można doprowadzić do takiej zmiany formy prawnej. W praktyce stosuje się różne modele działania:
Przyjrzyjmy się obu modelom działania. Jak przebiegają i który z nich jest skuteczniejszy w praktyce?
Ta opcja polega na wniesieniu wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa lub jego części przez jednoosobowego przedsiębiorcę do spółki osobowej, która już istnieje albo została w tym celu zawiązana. Poprzez przedsiębiorstwo należy rozumieć zespół składników majątkowych i niemajątkowych, które są ze sobą funkcjonalnie powiązane i służą do prowadzenia działalności gospodarczej.
Przyjmuje się, że wartość poszczególnych składników przedsiębiorstwa ustala się na dzień zawarcia umowy.
Jest to metoda korzystna z punktu widzenia prawa podatkowego. Wniesienie przedsiębiorstwa aportem jest neutralne z punktu widzenia podatku VAT, a zbywca nie będzie musiał płacić podatku dochodowego od transakcji. Pozostaje jedynie kwestia uregulowania podatku od czynności cywilno-prawnych w wysokości 0,5% wartości przedsiębiorstwa. Szczegółowe wyjaśnienie kwestii podatkowych warto powierzyć doradcy podatkowemu.
Powstanie nowego podmiotu skutkuje jednak brakiem sukcesji zobowiązań. Oznacza to, że większość umów będzie musiała zostać rozwiązania i zawiązana ponownie, ale już przez spółkę. Brak kontynuacji oznacza również to, że na spółkę nie przechodzą zezwolenia i koncesje czy historia kredytowa przedsiębiorcy.
Na koszty rozwiązania składają się:
Czas trwania takiego przekształcenia zależy od tego, czy spółka komandytowa już istnieje, czy też sąd rejestrowy musi ją najpierw wpisać do rejestru KRS. W pierwszym przypadku czas trwania procesu to około miesiąca. Angażowanie sądu rejestrowania może wydłużyć czas oczekiwania do 2 miesięcy, a nawet dłużej.
W praktyce często spotyka się formę prowadzenia działalności oznaczona jako „Sp. z o.o. Sp. k.”. Połączenie dwóch rodzajów spółek jest możliwe poprzez przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę z o.o. oraz utworzenie spółki komandytowej.
W tej konfiguracji spółka kapitałowa staje się komplementariuszem, który ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, a przedsiębiorca wycofuje się na bezpieczną pozycję komandytariusza.
Ten efekt można osiągnąć na kilka sposobów:
Zasadnicza różnica między tymi trzema sposobami sprowadza się do tego, że w pierwszy dwóch przypadkach nie dochodzi do bezpośredniego przejścia praw i obowiązków spółki z o.o. na spółkę komandytową. W ostatnim przypadku zaś spółka osobowa przejmuje wszystkie prawa i obowiązki, które przysługiwały pierwotnej spółce z o.o. (a zatem i przedsiębiorcy jako osobie fizycznej).
Koszty stworzenia takiej hybrydowej konstrukcji są nieco wyższe niż w pierwszym przypadku. Składają się na nie:
Konieczność przekształcenia firmy indywidualnej w sp. z o.o. sprawia, że cały proces wydłuża się nawet do 6 miesięcy. Ten wybór może się jednak opłacać, ponieważ maksymalnie ogranicza odpowiedzialność poszczególnych podmiotów.
Za zobowiązania spółki z o.o. odpowiedzialność poniosą (w przypadku jej niewypłacalności) członkowie zarządu, zaś komandytariusz w przypadku sporu będzie zabezpieczony przez wniesienie sumy komandytowej.
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej ma szereg zalet, które dla indywidualnego przedsiębiorcy mogą być atrakcyjną alternatywą. Na co warto przede wszystkim zwrócić uwagę?
Atutem tej spółki osobowej jest przede wszystkim ograniczona odpowiedzialność komandytariuszy, którzy, o ile wpłacili zadeklarowaną w umowie sumę komandytową, są całkowicie bezpieczni.
Kolejną zaletą spółki komandytowej jest brak wkładu minimalnego. W praktyce oznacza to, że założenie jednostki organizacyjnej jest tanie, ponieważ wspólnicy sami decydują o tym, co wnoszą do jej majątku Może być to także praca lub świadczenie usług.
Warto również wspomnieć o swobodzie w wypłacaniu zaliczek przez wspólników. Brak ustawowej regulacji – jak ma to miejsce w przypadku spółek kapitałowych – pozwala na dowolne ukształtowanie tej materii.
Wreszcie, likwidacja spółki komandytowej jest znacznie prostsza w stosunku do zakończenia bytu spółek kapitałowych.
Do niedawna, jako zaletę można by wskazać również pojedyncze opodatkowanie spółki. Zmiana w przepisach prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem CIT wprowadziła jednak dodatkowe obciążenie w postaci podatku dochodowego od osób prawnych dla spółek kapitałowych.
Znalezienie optymalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej jest zadaniem skomplikowanym, wymagającym kompleksowej analizy sytuacji gospodarczo-biznesowej przedsiębiorcy. Dlatego warto decyzję poprzedzić konsultacjami prawnymi.
